HEEN EN TERUG NAAR DE ARDÈCHE

Er staan nog volop bloemen in mijn border, sommige blijven maar gaan zolang het niet vriest. Vooral deze twee rozen en de geranium 'Patricia' zijn echte kanjers, laten je nooit in de steek. De witte hortensia had ik verleden jaar van Thijs gekocht, in het najaar hier in een grote ijzeren kuip gezet en in het voorjaar verwachtingsvol gekeken naar de groei. Niks groei, hij wilde niet. Van alles geprobeerd, veel water, weinig water, mest maar nog geen groei. Ik ben toen de grond eens gaan inspecteren en die bleek vol met emelten te zitten, vieze beesten die  het wortelgestel van een plant als voedsel gebruiken. Grond vernieuwd, verwend en nog eens verwend en als beloning begon hij, heel laat, volop grote witte bloemen te geven. Daar wordt dit mens nou blij van.  Ook de afstervende bloemen en bladeren zijn prachtig om te zien, ik kan nog volop fotograferen. Het weer begint minder te worden, maar goed, het is vandaag de laatste dag van oktober. Toch, als de zon even doorkomt

Tot ons afgrijzen, en van veel buurtgenoten, zijn ze boven bij Issamoulenc Eglise een reusachtige schuur aan het bouwen. Je zou het misdadig kunnen noemen want die plek is zo mooi, zo sereen met dat oude kerkje dat het eerder tot een beschermd dorpsgezicht uitgeroepen zou moeten worden. Kijk  hier  even naar de foto die ik eind juni maakte, nog een ongeschonden beeld. Ik heb er begrip voor dat boeren ook moeten leven, maar deze mensen hebben heel veel grond, de schuur had ook ergens lager gebouwd kunnen worden. Tsja, onze burgemeester is ook boer en de dichtstbijzijnde buurman! Vanmorgen heb ik met Marie Christine op haar verzoek foto's gemaakt van de schuur en omgeving. Zij wil een actiecomité oprichten en is al bezig te controleren of de vergunningen die afgegeven zijn helemaal kloppen. Het is een felle, onze Marie, die rust niet voordat ze al het mogelijke gedaan heeft.

Een boomstronk, bijna een kunstwerk. Er gaan steeds meer bladeren vallen, ook in onze tuin. Vandaag de laatste tomaat- en paprikaplanten uit de grond gehaald, de moestuin is op de aardbeiplanten na nu helemaal leeg, wachtend op een volgend seizoen. Nog veel paprika's, ik heb er wat aan Marie-Christine gegeven. Mart bouwt nog wat aan zijn muurtje, er begint schot in te komen.

Ons bezoek is weer op weg naar Nederland en wij zijn begonnen met het opruimen van huis en tuin. Vanmorgen de laatste dahlia's uit de grond gehaald, wat hoge planten een klopje kleiner gemaakt, alle gieters naar binnen en wat potten opgeruimd. Vanmiddag even naar Privas geweest voor de laatste boodschappen en dan schiet je op de terugweg dit plaatje. Het is feest, de kleuren van de herfst zijn hier overweldigend, ik kan er geen ander woord voor vinden! 

De GRP Le Cévenol is een wandelpad wat loopt van bergrug tot bergrug, van de Lozère naar de Gard, met daartussen de Ardêche. Prachtige open vergezichten, de valleien doorsneden door rivieren met als oversteek oude stenen bruggen. Tegen de hellingen mooi dorpjes, de huizen bedekt met leien daken. De tocht is in zes of zeven etappes te lopen, ik had er, met een doorsteek van de GR4, een driedaagse tocht van gemaakt. Samen met Margreet en Mathey zijn we afgelopen maandag begonnen. Die eerste dag veel regen en aan het eind van de dag heel mistig, zodat we op 1200 meter hoogte de gîte van Montselgues maar amper konden vinden. Dinsdag was het al een stuk beter en aan het eind van de dag in Valgorgues kwam zelfs de zon door en woensdag de hele dag een strak blauwe lucht, wat heerlijk. De eerste twee dagen zo'n zes uur gelopen, de laatste dag met zware stijgingen kwamen we aan de acht uur. Ondanks de regen en de zwaarte van de tocht hebben we genoten, met volle teugen.

Deze prachtige oude tuinvaas van gietijzer kocht ik jaren geleden op de brocantemarkt van La Voulte. Ik betaalde er maar een paar gulden voor, een koopje, want het is een originele, beslist geen namaak. De  hortensiabloemen zijn van de struiken van Marie-Christine. Wij jatten regelmatig bij elkaar, alleen bloemen natuurlijk, we weten het van elkaar en lachen erom. Als het weer een beetje meezit, het geeft wat regen op, gaan we de komende drie dagen wandelen met Margreet en Mathey, de ouders van onze schoondochter Wietske. Ik ben dus even niet op het wereld wijde web te vinden met mijn dagelijkse blog.

Vanmorgen met dorpsgenoten de helling onder de parkeerplaats schoongemaakt. Veel wilde braam en oud hout weggeknipt en daarna een flinke fik gestookt. Bij Marie Christine een aperitief gedronken en na de lunch hebben we met Patrice, Sylvie en Florence de berg boven ons dorp beklommen. Er lopen daar oude paden, richting St. Pierreville en één van die paden willen we gaan schoonmaken, een project voor de nabije toekomst. Helemaal boven zag Patrice in een boom een maretak die hij graag wilde hebben, dus Mart klom in de boom en zaagde de tak waarop de mare zat af. De maretak ( Viscum album ) is een groenblijvende plant met witte bessen. De plant leeft op bomen en is een halfparasiet. De maretak wordt ook mistletoe, mistel of vogellijm genoemd. Rond de kerst is het gebruik dat iemand die eronder staat gekust mag worden

 Dit is het kerststalletje van Jan, het staat er het hele jaar door. Waarom zou je het opruimen als je het ieder jaar toch weer nodig hebt? Het ziet er binnen bij Jan uit zoals bij Stiefbeen en Zoon, een televisieserie van zo'n vijftig jaar geleden over een vader en zoon die een lommerd dreven.  Jan is ontzettend gastvrij en kan lekker koken. Het is bij hem normaal om bij iedere gang een andere wijn te krijgen en dan hebben we het nog niet over een aperitief- of dessertwijn. De tafel wordt altijd netjes gedekt, soms is het een ongestreken laken, maar wel schoon. Het zilveren bestek had hij nu niet tevoorschijn gehaald, maar meestal ligt dat ook te pronken. In de keuken van Jan moet je niet teveel om je heen kijken, want anders krijg je geen hap meer door je keel. Gewoon gaan zitten en eten, wat wij er al zeker vijftien jaar doen en we leven nog steeds!

Zonnig, maar schraal weer vandaag. De aardbeiplantjes zijn nu allemaal uitgepoot, de oude planten opgeruimd en het bed schoongemaakt. Nu staan er alleen nog wat tomaten en paprika's, die ruim ik op het laatste moment wel op. Hier en daar moeten er nog wat dahlia's uit de border en ik moet de geraniums nog terug knippen. Het zijn er maar vier, maar van die mooie Franse en ik wil ze graag overhouden. Ik zie wel of dat lukt. Tegen de avond gaan we naar Jan, zijn planten moeten weer naar de  kelder   en we zijn meteen uitgenodigd voor het eten.

Dit is een foto van Chateau 'La Tour', gisterenmiddag genomen, nog volop in de zon waardoor de mooie herfstkleuren extra benadrukt worden. Vandaag regent het, de damp hangt boven de bergen en de temperatuur is behoorlijk gedaald. Mijn korte broek, die ik tot nu toe doorlopend aan had, ligt in de wasmand en zal de kast wel in kunnen. Morgen krijgen we weer volop zon, maar de temperaturen gaan zich aanpassen aan de tijd van het jaar. Niets te klagen, we hebben nog nooit van ons leven vanaf maart tot oktober zoveel zon gehad, lang leve het 'gepensioneerd zijn'.

Er wordt regen voorspelt dus Mart heeft gisteren tegen de avond eindelijk zijn brandstapel in de fik gestoken. Die lag er de hele zomer al en werd almaar groter en groter. We mogen niet branden voor 1 oktober, dus wachten we netjes tot het zover is. Alles is hier erg droog, daarom we hebben nog wat langer gewacht i.v.m. het brandgevaar, maar nu, met water en een riek bijdehand, moest het toch echt gebeuren. Het was een grote hoop en de hitte was enorm, ik kon er maar net bijkomen om een foto te maken. Ons tuinafval is in rook opgegaan en de omgeving is gespaard gebleven!

Zoals gebruikelijk gaat in de maand september het jachtseizoen in Frankrijk weer open. Wie zou willen jagen in Frankrijk, het land dat de Brusselse regelgeving op dit punt vrolijk knallend en massaal aan de laars lapt, moet een vergunning hebben, een permis de chasser . De jachtakte moeten de jagers jaarlijks (er zijn er 75.000) ophalen op het gemeentehuis en wordt verleend als met goed gevolg een examen is gedaan. Dat examen stelt niet zoveel voor gezien het feit dat er jaarlijks vele ongelukken tijdens de jacht plaatsvinden. De meesten ongelukken onder de jagers zelf, maar argeloze wandelaars worden ook nog weleens getroffen. Toen wij gisterenmorgen aan onze wandeling begonnen zei een oud mannetje tegen ons: "Gaan jullie wandelen? Kijk dan maar uit, er wordt vandaag gejaagd, voorzichtig!" En het is niet de eerste keer dat dit tegen ons gezegd wordt. 

Vanuit Antraigus, de woonplaats van Jean Ferrat , hebben we vandaag met prachtig weer een heerlijke wandeling gemaakt langs hellingen met verkleurende kastanjebomen en mooi uitzichten. Dwalend over het kerkhof wat bij dit oude kerkje lag kwamen we deze  oude graven tegen. Het witte hart op de bovenste foto is geëmailleerd, we hebben ze wel meer zo gezien. Het staat boven het graf van Henri Leynaud ( 1862-1938) en zijn veuve Marie Baudoin (1871-1957). Dit graf met een simpel houten kruis en weer een geëmailleerd hart is ook van een Baudoin (1860-1937). Ik zie deze graven liever dan de tegenwoordige protserige tombes die de Fransen voor hun overleden oprichten.

Als je er oog voor hebt zijn ze er nog genoeg in Frankrijk, mooie oude panden met hun verweerde kleuren. Meestal zijn het kleine winkeltjes, of het is ooit een winkel geweest en er is niets aan de gevel veranderd. In Nederland zou er dan een nieuwe pui in gaan, hier laten ze de boel zo als het is. Heeft z'n charme! In ieder geval werd er in dit pandje nog nering gedreven. Er zat een kunstenaar in die sieraden maakte van ebbenhout en zilver, oftewel 'd'Ebene et d'Argent. Gisteravond na het journaal van acht uur op Nederland I werd er in het weerbericht een foto getoond van strepen aan de hemel veroorzaakt door de kerosine van vliegtuigen, het had met de hoge luchtvochtigheid te maken. Vanmorgen, net uit bed, konden we dit fenomeen ook aan de Franse hemel zien. De zon was nog niet over de bergkam aan de overkant zodat ik het goed kon fotograferen. Het vliegverkeer is hier natuurlijk wat minder druk dan in het Nederlandse luchtruim, maar het leverde toch een apart pl

We vonden vandaag dit flesje in de grond. Schoongemaakt en toen was het wel een foto waard. Weer eens geoefend met mijn nieuwe macrolens, zelfs het statief gebruikt. Wat herfstattributen erbij en je hebt een mooi plaatje. Naast dit gehobby heb ik vanmorgen een ouderwets lekkere appeltaart gemaakt van appels die ik van Marie-Christine had gehad en daarna lekker buiten gewerkt. Gisteren en eergisteren heb ik de kleinfruittuin winterklaar gemaakt. Oude takken van braam weggeknipt en de nieuwe scheuten aangebonden. Framboos en Japanse wijnbes aangebonden en onder alle struiken geschoffeld. Vandaag de anemonen gerooid, jammer, want er zat nog genoeg knop in, maar ik heb de plek nodig om de aardbeien te planten. Moet eerst nog begin volgende week landbouwplastic kopen om eronder te leggen. Met een spitvork zoveel mogelijk onkruid weggehaald. Mart houdt zich bezig met zijn muurtje bouwen. 

Mart moest vanmorgen zand en cement halen in Les Ollières en ik ging mee om boodschappen te doen en een wandelkaart te kopen. De bewuste kaart was niet op voorraad, die heb ik inmiddels bij IGN France besteld en betaald per internet, ligt binnen 48 uur in de bus zonder portokosten. Wat een gemak, die laptop in huis. Ook nog even bij de GammVert rondgeneusd terwijl ik op Mart stond te wachten en deze twee bakjes aardbeienplanten gekocht. Doorbloeiend tot de vorst staat erop, die wilde ik graag. Ze bloeien nog en er hangen nog aardbeien aan. Dat belooft wat voor volgend jaar.

Vandaag las ik op mijn Tuinscheurkalender het volgende: 'Misschien is het telen van dahlia's een goede vervanging van lichttherapie om de herfstdepressie van je af te houden. Het mooie van dahlia's is dat ze niet langzaam aftakelen, maar feestend ten onder gaan'. Ik kan er alleen maar mee instemmen, er staan nog tientallen bloeiende dahlia 's in de moestuin. Morgenvroeg zal ik weer wat knippen en boeketten maken voor mijn buurvrouwen, krijgen zij zeker geen last van een depressie.

Gisteren direct na de begrafenis zijn wij gaan rijden naar Frankrijk waar we vannacht om twee uur onder een heldere sterrenhemel aankwamen en vanmorgen om half tien wakker werden bij een strak blauwe lucht. We blijven hier nog een week of drie met in de laatste week bezoek van vrienden waarmee we gaan wandelen. Het is een beetje vreemd om hier weer te zijn nadat de afgelopen dagen in Nederland zo..... anders waren als gewoon; druk, regelen, een beetje emotioneel, de hele familie zien, de kinderen. Eigenlijk zitten we nog een beetje bij te komen. Maar goed, c'est la vie! Verder is het hier weer als gewoon, de stilte, de zon die schijnt, de prachtige natuur met zijn herfsttinten, Akki die belt of we morgenavond komen eten, fruit wat ingemaakt moet worden, muurtjes die gebouwd gaan worden.....gewoon. Heerlijk dat 'gewoon'!

Net voor we naar Nederland vertrokken heb ik nog wat potten vijgen chutney gemaakt. Zelf hebben we geen vijgenboom, maar er staan genoeg bomen om ons heen waar we van mogen plukken en dan ook nog verschillende soorten. Ik heb er niet veel verstand van maar weet dat er honderden soorten zijn. De vijg is één van de oudst bekende vruchten, al rond 9000 v. Chr. werden vijgen verbouwd in  de Jordaan-vallei. Als we terug zijn ga ik nog wat potten met jam vullen, ook erg lekker.

Ik zag op internet dat ook in de Ardêche het ineens herfst is. De temperatuur is tien graden gekelderd in één dag. Toch krijg ik alweer heimwee naar onze mooi streek. En dat doet me denken aan een prachtig chanson van Jean Ferrat waarvoor hij zich liet inspireren door het landschap rond Antraigues-sur-Volane in de Ardèche, waar hij sinds het begin van de jaren zestig woonde. Jullie kennen de Nederlandstalige variant ervan vast wel, maar deze is echt nog vele malen mooier. Het lied gaat over een mensenleven en de herfst die onvermijdelijk is. Zover zijn we nog niet, maar jonger worden we er ook niet op.  Pourtant, que la montagne est belle, comment peut-on s'imaginer. En voyant un vol d'hirondelles, que l'automne vient d'arriver ? We moeten maar gewoon genieten van elke dag, zorgen kunnen we ons altijd nog maken als het echt nodig is. Ferrat, die erg geliefd was in Frankrijk,  overleed in 2010 op 79-jarige leeftijd in het ziekenhuis van Aubenas waar hij was opgenomen n

De herfst heeft nu definitief toegeslagen. Door de regen van de afgelopen dagen hangen mijn Annabellen er wat treurig bij. Ook beginnen ze nu volop te verkleuren maar knippen doe ik niet want uiteindelijk eindigen ze in een mooie grijsbruin tint waar ik nog maanden met plezier tegen aan kijk. En als er dan van de winter ook nog een keer sneeuw valt op die verdroogde bollen is het helemaal een plaatje. Ondertussen probeert Mart tussen de buien door nog zo veel mogelijk blad te ruimen voor we weer naar Frankrijk vertrekken. 

Het gaat goed met kleine Luuk. Vandaag is hij met zijn mama voor het eerst naar het consultatiebureau geweest en daar waren ze super tevreden over hem, hij was flink gegroeid, heeft zelfs een onderkin. Geen wonder, zegt Bas, Chris heeft slagroom! Als je goed kijkt naar zijn haar zie je dat hij wat rossig wordt. Niet vreemd, want opa en papa hadden die haarkleur als klein ventje ook. Het is wat, hebben we een blonde, donkere en rossige kleinzoon, dat is geluk hebben!

Vanmorgen omstreeks zes uur is mijn schoonmoeder overleden, tweeënnegentig jaar oud. Om die tijd stapten wij in de auto om naar Nederland te rijden, wij hebben haar dus jammer genoeg niet meer levend gezien. Ze is rustig heengegaan, was al niet meer bewust op deze wereld. Ik had een goede schoonmoeder aan haar, begreep de grappen over 'schoonmoeders' dan ook nooit en ze was vooral een hele lieve oma. Deze foto met Thijs, haar oudste achterkleinkind, is vier jaar geleden genomen in Avifauna.

Ik heb het natuurlijk altijd over de Ardêche als 'streek', maar nooit over die bekende rivier met dezelfde naam. Nou, dit is hem dan, in volle glorie, ergens tussen Aubenas en Ruoms. We waren op weg naar Ruoms waar broer Leen en zijn vrouw Christina twee weken op hun camping aan deze prachtige rivier waren. Net zoals wij hebben ze erg mooi weer, nog warmer zelfs, vanmiddag was het daar 31 graden. Is het vandaag geen 4 oktober?

Op het onderste plateautje van het tweede terras heb is aan weerszijde van de waslijnpalen alvast wat gepoot. Rechts staat het olijfboompje wat ik verleden jaar heel klein in pot kocht en deze zomer aardig gegroeid is. Tijd voor de volle grond dus en hopen en bidden dat ie niet bevriest. Aan de andere kant staat een spriet met de geweldige naam Indigofera amblyantha (indigostruik), krijgertje van Marjan en Eibert. Hij bloeit van juni tot september, mits ie het gaat doen natuurlijk, en kan goed tegen de droogte. Kijk, en dat moeten we hebben daar beneden want daar gaan we niet veel aan water geven doen. 

Net na de middag Maria en Kees afgezet op het station Valence TGV en een half uurtje doorgereden om een wandeling te maken. Prachtig gelegen in een dal hoog in de Vercors - Drôme, 912 meter boven de zeespiegel, kwamen we tijdens onze pittige wandeling bij de cisterciënzer abdij van Leoncel die werd opgericht in 1137 door de monniken van de cisterciënzer orde. Voor de abdij was een tuin aangelegd met mooie planten, het geheel was een plaatje.

De Lagerstroemia, Indische sering, is de laatste bloeier in mijn tuin. Hij staat op ons begraafplaatsje en brengt daar wat kleur tussen de graven. Misschien had ik nog niet verteld dat we een begraafplaats op onze grond hebben en voor de meeste mensen zal dat wel vreemd overkomen, maar in deze streek is het heel normaal dat men, mits protestant, op eigen grond begraven wordt. Het laatste graf op ons begraafplaatsje dateert uit 1984, George Benefice, een vorige bewoner van dit huis rust er, hopelijk, in vrede. Hij was kweker en als hij kon zien hoe netjes we het begraafplaatsje onderhouden met mooie struiken en planten, zou hij zeker vredig liggen.